Chrapanie to często spotykana przypadłość. Szacuje się, że w grupie 30-latków chrapie 20% mężczyzn i 5% kobiet. Osoba, która chrapie, najczęściej nie zdaje sobie z tego sprawy. niestety dźwięki przez nią wydawane zwykle przeszkadzają domownikom lub współlokatorom. Dlaczego chrapiemy? Czy na chrapanie są sposoby?
Chrapanie – co to za dolegliwość?
Chrapanie powstaje na skutek swoistych zaburzeń oddychania występujących podczas snu, które najczęściej związane są z pewnymi problemami zdrowotnymi. Jednak nie zawsze.
Dlaczego chrapiemy? Najczęściej jest to wynik utrudnionego przepływu powietrza przez gardło. Kiedy śpimy, nasze gardło się zwęża. Tylna część gardzieli opada, dotykając nasady języka. Normalne oddychanie we śnie możliwe jest dzięki niewielkiej szczelinie, która pozostaje otwarta. Powietrze, przedostając się przez górne drogi oddechowe, wprawia ich wiotkie ściany w ruch, powodując wibrację gardzieli i języka. Jeśli przepływ powietrza utrzymuje się na zbyt niskim poziomie, pojawiają się głośne dźwięki chrapania.
Chrapanie jest niezwykle dolegliwe, szczególnie dla partnerek lub partnerów osób chrapiących. Natężenie chrapania może osiągać nawet 90 decybeli (dla porównania: pracująca kosiarka do trawy wytwarza hałas na poziomie 75-93 decybeli).
Chrapanie – przyczyny
Przyczyny chrapania mogą być rozmaite. Najczęstszymi są:
- problemy z krzywą przegrodą nosową (wrodzone lub będące skutkiem urazów mechanicznych);
- niedrożność nosa związana z polipami jamy nosowej;
- przerost migdałków podniebiennych;
- przerost nasady języka lub języczka;
- problemy z budową podniebienia miękkiego, które sprawiają, że jest ono nadmiernie miękkie i wiotkie;
- przerost i/lub obrzęk małżowin nosowych;
- inne anatomiczne wady wrodzone górnych dróg oddechowych;
- obniżone napięcie mięśni gardła i języka;
- alergie;
- nadwaga i otyłość;
- spanie na wznak;
- przyjmowanie leków uspokajających, antydepresyjnych lub zwiotczających mięśnie;
- długotrwałe palenie papierosów.
Chrapanie może pojawiać się również sporadycznie, w takich sytuacjach, jak np.:
- infekcje układu oddechowego, np. przeziębienia czy zapalenie zatok;
- znaczny wysiłek fizyczny w ciągu dnia;
- spożycie większej ilości alkoholu;
- duży poziom zmęczenia.
Najczęściej chrapią mężczyźni po 40. roku życia, którzy zmagają się z nadwagą lub otyłością oraz nadciśnieniem tętniczym. Do chrapania przyczyniają się również papierosy. U kobiet chrapanie pojawia się zwykle dopiero po menopauzie. Najrzadziej chrapanie przytrafia się osobom młodym i dzieciom.
Chrapanie — leczenie
Leczenie chrapania zależy od jego przyczyn. Jeśli za chrapanie odpowiadają wady anatomiczne górnych dróg oddechowych (skrzywiona przegroda nosowa, przerost podniebienia lub języka) konieczna jest zwykle interwencja chirurgiczna, która umożliwia ich korektę. Zabiegu chirurgicznego wymagają również polipy jamy nosowej lub przerośnięte migdałki – należy wówczas usunąć.
Jeżeli chrapaniu towarzyszy bezdech senny, to najczęściej wykonuje się zabiegi zmniejszenia masy podniebienia oraz języka. Za pomocą specjalnych elektrod niszczy się tkankę, tworząc odpowiednio ukształtowaną bliznę, która napina opadające mięśnie. Popularną metodą są również specjalne maski zakładane na noc. Maseczka, ściśle przylegająca do ust i nosa, połączona jest rurką z aparatem CPAP (sprężarka wytwarzająca ciągły strumień powietrza pod zwiększonym ciśnieniem). Dodatnie ciśnienie powietrza usztywnia drogi oddechowe i nie dopuszcza do ich zwężenia. Taki aparat jest swego rodzaju protezą wspomagającą nocne oddychanie. Aparaty CPAP są częściowo refundowane przez NFZ. Chrapanie można spróbować wyeliminować również w następujący sposób:
- Rezygnacja z używek, jak alkohol, a także środki nasenne i uspokajające, a jeśli to niemożliwe to chociaż powstrzymać się od ich przyjmowania wieczorami.
- Rezygnacja z palenia papierosów. Zawarta w nich nikotyna sprawia, że ślina odkłada się w krtani i tchawicy, podrażniając gardło i wywołując obrzęk śluzówki. W efekcie powietrze nie może swobodnie uchodzić z płuc.
- Dobór odpowiedniej poduszki i pozycji spania. Spanie na wznak sprawia, że język ma tendencje do opadania w tył, usta otwierają się, a kanał nosogardła i cieśni gardła znacznie się zwęża. Najlepiej zasypiać na boku lub na brzuchu, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo chrapania. Wpływ na chrapanie ma też poduszka. Jeśli będzie zbyt wysoka, przyczyni się do zwężenia kanału przepływu powietrza i spotęguje chrapanie. Dobrym rozwiązaniem są poduszki anatomiczne, które za każdym razem dostosowują się do naszej pozycji.
- Redukcja tkanki tłuszczowej. Odkładająca się w okolicach gardła tkanka tłuszczowa naciska na drogi oddechowe.
- Odpowiednie warunki do spania. Powietrze w sypialni nie może być zbyt suche. Warto często wietrzyć i stosować nawilżacze powietrza. Istotna jest również temperatura w pomieszczeniu, gdzie śpimy – powinna wynosić od 18 do 21 stopni Celsjusza.
- Regularny rytm dobowy. Staraj się zasypiać i budzić się o tej samej porze, pilnując przy tym, aby przesypiać co najmniej 7-8 godzin na dobę. Zadbaj też o wyciszenie przed snem: unikaj przesiadywania przed ekranem tuż przed snem, weź ciepły prysznic, poczytaj relaksującą książkę.
- Środki ułatwiające oddychanie. To przede wszystkim aerozole, maści i płyny do płukania ust i gardła. Skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, by wybrać odpowiedni preparat dla siebie.