Co to jest znak Cullena?

Znak Cullena to medyczny objaw kliniczny, który objawia się jako sino-fioletowe przebarwienie skóry w okolicy pępka. Może on wyglądać jak siniak lub krwawe zabarwienie w obrębie fałdu pępkowego. Znak ten jest wyraźnym sygnałem, że w jamie brzusznej może dziać się coś niepokojącego — najczęściej kojarzony jest z krwawieniem do przestrzeni zaotrzewnowej lub jamy otrzewnej. Został po raz pierwszy opisany na początku XX wieku przez Thomasa Stephena Cullena, amerykańskiego lekarza specjalizującego się w ginekologii i patologii.

Wystąpienie tego objawu jest z reguły późnym zjawiskiem w przebiegu poważnych stanów chorobowych, dlatego każdy przypadek zaobserwowania znaku Cullena powinien być natychmiastowo zgłoszony lekarzowi. To nie tylko objaw lokalny, ale często symptom szerszego problemu wewnętrznego.

Jakie są przyczyny występowania znaku Cullena?

Najczęstszą przyczyną pojawienia się znaku Cullena jest ostre zapalenie trzustki, będące stanem potencjalnie zagrażającym życiu. W wyniku zapalenia dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i krwotoku do jamy brzusznej, a krew przemieszcza się przez więzadło obłe wątroby do tkanki podskórnej wokół pępka.

Do innych przyczyn należą:

• pęknięcie ciąży pozamacicznej (ektopowej),
• uraz jamy brzusznej (np. po wypadkach komunikacyjnych),
• pęknięcie tętniaka aorty brzusznej,
• krwotok wewnętrzny po operacjach chirurgicznych,
• zaawansowana martwica trzustki z krwawieniem.

Warto zaznaczyć, że znak Cullena występuje relatywnie rzadko, a jego obecność wskazuje na zaawansowany stan chorobowy i wymaga pilnej interwencji medycznej.

Jak wygląda znak Cullena i jak go rozpoznać?

Znak Cullena manifestuje się w postaci rozlanego zasinienia lub krwawego podbarwienia okolicy pępkowej. Zmiany skórne mogą mieć kolor od purpurowego, przez ciemno-fioletowy, aż po brunatno-niebieski. Czasem może to przypominać siniak czy krwiak.

Objaw ten zazwyczaj nie występuje sam. Pojawia się najczęściej w towarzystwie innych dolegliwości, takich jak:

• bóle brzucha (nagłe, ostre, opasujące),
• nudności i wymioty,
• wzrost temperatury ciała,
• objawy wstrząsu (np. przyspieszony puls, niskie ciśnienie, bladość skóry).

W warunkach szpitalnych, lekarz może podejrzewać obecność znaku Cullena podczas badania fizykalnego, które następnie potwierdza badaniami obrazowymi (USG, tomografia komputerowa jamy brzusznej) oraz laboratoryjnymi (np. oznaczenie amylazy i lipazy we krwi w przypadku zapalenia trzustki).

Czy znak Cullena może występować samodzielnie?

Choć rzadko, możliwe jest zaobserwowanie tylko znaku Cullena bez wyraźnych objawów bólowych czy innych dolegliwości, zwłaszcza we wczesnych fazach krwawienia do jamy brzusznej. Jednakże w większości przypadków nie jest to zjawisko izolowane. Sam wygląd skóry powinien wzbudzać czujność zarówno u pacjenta, jak i personelu medycznego — obecność tego objawu może być jedynym sygnałem świadczącym o rozwijającym się stanie zagrożenia życia.

Z tego względu każdy niepokojący siniak o niejasnym pochodzeniu w rejonie pępka powinien zostać skonsultowany z lekarzem, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu inne nietypowe objawy.

Znak Grey Turnera a znak Cullena – różnice i podobieństwa

Znak Cullena często mylony jest ze znakiem Grey Turnera, ale warto wiedzieć, że choć mają podobne przyczyny, różnią się lokalizacją i mechanizmem rozprzestrzeniania się krwi w tkankach.

Znak Grey Turnera to zasinienie w okolicy bocznej części brzucha (najczęściej w okolicy lędźwiowej), które również świadczy o krwawieniu do przestrzeni zaotrzewnowej. Tak jak znak Cullena, pojawia się najczęściej w ostrym zapaleniu trzustki, ale może też towarzyszyć innym stanom z dużą utratą krwi do jamy brzusznej.

W praktyce klinicznej obecność obu objawów jednocześnie — znaku Cullena i znaku Grey Turnera — może sugerować rozległe krwawienie i zaawansowane stadium procesu chorobowego, wymagające intensywnego leczenia szpitalnego.

Diagnostyka i leczenie przy obecności znaku Cullena

Lekarz podejrzewający u pacjenta obecność znaku Cullena powinien działać szybko i kompleksowo. Diagnostyka zwykle obejmuje:

• dokładny wywiad oraz badanie fizykalne,
• badania krwi (w tym morfologia, amylaza, lipaza, CRP, parametry wątrobowe),
• badania obrazowe: USG, CT jamy brzusznej, czasem rezonans magnetyczny,
• monitorowanie parametrów życiowych.

Leczenie zależy od przyczyny objawu. W przypadku zapalenia trzustki może obejmować nawodnienie dożylne, leki przeciwbólowe, leczenie przeciwinfekcyjne, a niekiedy nawet interwencję chirurgiczną lub drenaż. Gdy znak Cullena jest wynikiem pękniętej ciąży pozamacicznej lub innego poważnego krwotoku, konieczna może być natychmiastowa operacja.

Czy znak Cullena może wystąpić u każdego?

W teorii tak — jednak jego pojawienie się jest zależne od kilku czynników, takich jak rozległość krwawienia, anatomia pacjenta czy nawet grubość warstwy tłuszczowej w okolicy pępka. U niektórych objaw może pozostać niewidoczny mimo znacznego krwawienia.

Wystąpienie znaku Cullena nie jest uwarunkowane wiekiem czy płcią, ale częściej spotyka się go u osób z ciężkim przebiegiem zapalenia trzustki, w wyniku nadużywania alkoholu lub przebytych urazów. Dlatego osoby znajdujące się w grupie ryzyka powinny być szczególnie wyczulone na tego typu objawy skórne.

Znaczenie znaku Cullena w praktyce medycznej

Choć znak Cullena występuje stosunkowo rzadko, jego obecność jest nieoceniona w diagnostyce. Może być przysłowiowym czerwonym światłem świadczącym o zagrożeniu życia. Od momentu jego wykrycia czas ma kluczowe znaczenie — zwłoka w diagnostyce i leczeniu może prowadzić do poważnych powikłań lub śmierci pacjenta.

Jest to klasyczny przykład objawu widocznego gołym okiem, który w dobie zaawansowanej technologii medycznej przypomina, jak ogromne znaczenie ma podstawowa obserwacja pacjenta przez lekarza. Świadomość istnienia tego objawu w społeczeństwie może być również istotna — wczesne rozpoznanie przez pacjenta lub jego bliskich może przyspieszyć udzielenie adekwatnej pomocy.