Dyskomfort oddechowy, przewlekłe zapalenie zatok i suchość śluzówek. Na takie objawy uskarżają się osoby cierpiące z powodu Zespołu Pustego Nosa. Niełatwo go zdiagnozować, chociaż dolegliwości są realne i uciążliwie. Na szczęście istnieją metody leczenia, które pozwalają się od nich uwolnić.

Zespół Pustego Nosa (ENS) – pochodzenie nazwy

Pojęcie Zespołu Pustego Nosa zostało po raz pierwszy użyte w 1994 r. przez specjalistów z dziedziny otolaryngologii z Mayo Clinic w Stanach Zjednoczonych – twórcami tej nazwy byli Eugene B. Kern i Monika Stenkvist. Termin w języku angielskim to Empty Nose Syndrome, od którego pochodzi skrót ENS używany właśnie w odniesieniu do tej dolegliwości. Opisuje to, co można zaobserwować na obrazie tomografii komputerowej zatok pacjenta cierpiącego na syndrom pustego nosa. Syndrom, ponieważ nie jest to jednostka choroba, jednak objawy są jak najbardziej realne, a przyczyny – konkretne.

Przyczyny powstawania Zespołu Pustego Nosa

Zespół Pustego Nosa jest w gruncie rzeczy jednym z powikłań po przeprowadzonych wcześniej operacjach otolaryngologicznych. Najpopularniejsze zabiegi, w wyniku których może dojść do pojawienie się ENS to: korekta przegrody nosowej i resekcja małżowin nosowych. Ingerencja chirurgiczna w powyższych przypadkach ma pomóc pacjentowi w uzyskaniu lepszej drożności nosa i polepszeniu jakości oddychania. Niestety, w niektórych sytuacjach, w wyniku nadmiernej utraty tkanki małżowiny dochodzi do pojawienia się powikłań, w tym Zespołu Pustego Nosa. Jakie są jego objawy?

ENS – najczęstsze objawy

Objawy występowania Zespołu Pustego Nosa mają związek z zaburzeniem przepływu powietrza przez nos. Do najczęstszych dolegliwości należą:

• Uczucie zatkanego nosa, utrudnionego oddychania, a nawet duszenia się – mimo całkowicie drożnych kanałów
• Uczucie, że wdychane powietrze jest nieprzyjemnie zimne lub zbyt ciepłe
• Suchość śluzówki nosa lub gardła
• Nieprawidłowości w odczuwaniu smaków i zapachów
• Dolegliwości bólowe twarzy i głowy
• Strupowate zmiany w nosie
• Krwawienie z nosa
• Częste infekcje zatok

Inne objawy Zespołu Pustego Nosa

Nasilające się z czasem dolegliwości, stają się coraz bardziej uciążliwe i zaburzają codzienny komfort. W efekcie dochodzi nie tylko do obniżenia jakości życia pod względem fizycznym, ale też psychicznym i emocjonalnym. Następstwem nieustannego zmagania się z uczuciem braku powietrza i pozostałymi objawami jest lęk i depresja. Osoby cierpiące na ENS gorzej śpią, mają problemy z koncentracją, spada ich produktywność w pracy i wydajność podczas wykonywania pozostałych czynności. Nic dziwnego, że pacjenci szukają pomocy i sposobu na pozbycie się Zespołu Pustego Nosa.

Dlaczego pojawia się ENS?

Podstawowe funkcje nosa to oczyszczanie, nawilżanie oraz ogrzewanie powietrza oddechowego, a błony śluzowe odgrywają ogromną rolę w ich utrzymaniu. Jeżeli usuniemy dużą powierzchnię specyficznie unaczynionych błon, pojawią się w tym zakresie zaburzenia funkcjonowania. 

Małżowiny nosowe to struktury kostne z błoną śluzową, bogato wyposażone w zakończenia nerwowe. Usunięcie tych nerwów skutkuje zmianą w dopływie bodźców i informacji do ośrodkowego układu nerwowego w zakresie przepływu powietrza przez nos. Struktura błon śluzowych pozwala też na nawilżenie powietrza i ogrzanie go. W przypadku usunięcia małżowin lub ich nadmiernego zmniejszania pacjent traci ten swoisty „filtr”. Bez wystarczającej ilości błony śluzowej, zmniejszają się możliwości nawilżenia. Pojawia się jeden z najczęstszych objawów – przewlekła suchość kanałów. Stąd ENS bywa też nazywany syndromem suchego nosa.

ENS można leczyć

Korekta przegrody nosowej to zabieg wykonywany rutynowo. Konchoplastyka – czyli zabieg zmniejszenia małżowiny nosowej dolnej – jest nierzadko konieczna. Przerośnięta małżowina przyjmuje postać stałej zmiany obrzękowej i powoduje zaburzenia węchu, trudności w oddychaniu oraz bezdech senny. Jej redukcja, to często jedyna metoda leczenia, na którą mogą zdecydować się pacjenci. Mimo prawdopodobieństwa wystąpienia ENS (które należy do bardzo rzadkich, ale możliwych powikłań), udrażnia jamę nosową i daję ulgę w zaburzeniach oddychania. 

Syndrom suchego nosa może, ale nie musi wystąpić po operacji małżowiny. Jeżeli pojawił się w naszym przypadku lub z jego powodu cierpi bliska nam osoba, warto poszukać informacji na temat dostępnych metod leczenia.

Metody leczenia syndromu pustego nosa

Wśród dostępnych możliwości istnieją zarówno metody nieinwazyjne, jak i metody operacyjne Metody nieinwazyjne polegają głównie na łagodzeniu nieprzyjemnych objawów, przez odpowiednie pielęgnowanie istniejącej błony śluzowej nosa. Leczenie operacyjne likwiduje objawy całkowicie i na stałe. Niewielu specjalistów w Polsce zajmuje się diagnozą i terapią Zespołu Pustego Nosa, ale możemy znaleźć placówki, w których otrzymamy pomoc w tej dziedzinie. Mille Medica to klinika, która zajmuje się zarówno diagnostyką, jak i specjalistycznym leczeniem ENS, w tym także bezpiecznymi zabiegami operacyjnymi.

Operacyjne metody leczenia ENS

Chociaż pacjenci mogą mieć obawy, by poddać się kolejnej operacji, zabiegi operacyjne praktykowane przy ENS są bezpieczne i wykorzystują najnowsze techniki i urządzenia. Interwencja chirurgiczna, chociaż bywa nieduża, to jest skuteczna i daje długoterminowe efekty. 

Zakres działań chirurgicznych zależy od stopnia uszkodzenia małżowin nosowych. Możemy skorzystać z możliwości nowoczesnej implantacji i na tej drodze tkanka zostanie zrekonstruowana. Poza implantacją w rejonie nosowym stosuje się także ostrzykiwanie osoczem bogatopłytkowym, które działa wspomagająco na regenerację błony śluzowej. Przy niedużym ubytku małżowiny nosowej, jej strukturę poprawia się jedynie przez wstrzyknięcie preparatu osocza bogatopłytkowego.

Metody nieinwazyjne

Formy nieoperacyjne leczenia ENS skupiają się na utrzymaniu stanu śluzówki nosa, by była nawilżona, mniej podatna na podrażnienia i infekcje. Istotne jest nie tylko płukanie nosa czy inhalacje parowe, ale też nawadnianie organizmu. Musimy zadbać też o to, by w pomieszczeniu, w którym śpimy, powietrze miało odpowiednią wilgotność. Zdrowy tryb życia, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna, to także sposób na złagodzenie objawów Zespołu Pustego Nosa.