Bluszczyk kurdybanek – co to za roślina?

Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea), znany również jako kurdybanek pospolity, to niepozorna, ale wyjątkowo cenna roślina występująca powszechnie w całej Europie, również w Polsce. Choć dla wielu może wydawać się zwykłym chwastem porastającym przydrożne łąki czy obrzeża pól, od wieków jest wykorzystywana zarówno w medycynie ludowej, jak i w kuchni. Kurdybanek należy do rodziny jasnotowatych i rozpoznawalny jest dzięki charakterystycznym, sercowatym liściom oraz drobnym, fioletowym kwiatom, które pojawiają się wczesną wiosną.

Jakie są właściwości zdrowotne bluszczyku kurdybanka?

Bluszczyk kurdybanek od wieków ceniony jest ze względu na swoje liczne właściwości prozdrowotne. Roślina ta zawiera szereg substancji czynnych, takich jak flawonoidy, garbniki, olejki eteryczne (m.in. pulegon), gorycze, kwas rozmarynowy, cholinę, saponiny i fenolokwasy. Dzięki tak bogatemu składowi wykazuje działanie:

• przeciwzapalne – łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego i układu oddechowego,
• przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe – wspiera organizm w walce z infekcjami,
• moczopędne – wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn,
• żółciopędne i wspomagające trawienie – idealny przy problemach trawiennych, wzdęciach i niestrawności,
• wykrztuśne – stosowany jako naturalny środek przy przeziębieniach i kaszlu.

W medycynie ludowej kurdybanek był również używany przy chorobach wątroby, pęcherzyka żółciowego oraz w leczeniu trudno gojących się ran i chorób skórnych.

Na co pomaga bluszczyk kurdybanek?

Zioło to znalazło zastosowanie w naturalnej terapii wielu dolegliwości. Oto najczęściej wskazywane schorzenia i objawy, na które może pomóc bluszczyk kurdybanek:

• zapalenie gardła i krtani,
• przewlekły kaszel, chrypka i zalegająca wydzielina w drogach oddechowych,
• problemy z wątrobą i woreczkiem żółciowym,
• wzdęcia, niestrawność, brak apetytu,
• zatrucia pokarmowe,
• alergie skórne, wypryski, trądzik,
• osłabienie organizmu, rekonwalescencja po chorobie,
• infekcje układu moczowego.

Dzięki delikatnemu, ziołowemu działaniu kurdybanek może być stosowany zarówno u dorosłych, jak i u dzieci (oczywiście z zachowaniem odpowiednich dawek i po konsultacji z lekarzem lub fitoterapeutą).

Jak stosować bluszczyk kurdybanek – napary, okłady i inne formy

Bluszczyk kurdybanek można wykorzystywać w wielu formach, w zależności od potrzeb. Najpopularniejsze sposoby stosowania tej rośliny to:

1. Napar z bluszczyku kurdybanka

Łyżkę suszonego ziela zalać szklanką wrzątku, odstawić na 10-15 minut pod przykryciem. Pić 2–3 razy dziennie. Pomaga na dolegliwości trawienne i infekcje dróg oddechowych.

2. Odwar do płukania gardła

Przy stanach zapalnych jamy ustnej i gardła warto przygotować mocniejszy wywar – 2 łyżki suszu gotować 10 minut w szklance wody. Po ostudzeniu stosować do płukania gardła kilka razy dziennie.

3. Okłady i przemywania

Zewnętrznie kurdybanek można stosować do przemywania skóry trądzikowej, ran, oparzeń czy trudno gojących się zmian skórnych. Można również dodawać go do kąpieli o działaniu detoksykującym i regenerującym.

4. Świeże liście do sałatek i kanapek

Młode, świeże listki kurdybanka można śmiało wykorzystać w kuchni. Mają delikatny, lekko korzenny smak i aromat, który świetnie komponuje się z warzywami, serem czy domowymi pastami.

Bluszczyk kurdybanek w kuchni – przepisy i inspiracje

Kurdybanek od wieków znajdował zastosowanie kulinarne – zanim zapomniano o jego wartościach, był popularnym dodatkiem do potraw w kuchni staropolskiej. Dziś coraz częściej wraca do jadłospisów osób szukających naturalnych, zdrowych składników.

1. Pesto z bluszczyku kurdybanka

Składniki:

• 2 garście świeżych liści kurdybanka,
• 1 ząbek czosnku,
• 50 g orzeszków piniowych lub słonecznika,
• 50 g tartego parmezanu,
• oliwa z oliwek,
• sól, pieprz do smaku.

Zmiksuj wszystkie składniki na gładką pastę. Pesto idealnie nadaje się do makaronów, kanapek czy jako marynata do mięsa.

2. Herbatka z kurdybanka na wiosenne przesilenie

Składniki:

• 1 łyżeczka suszonych liści kurdybanka,
• pół łyżeczki mięty lub melisy (opcjonalnie),
• 1 szklanka wrzącej wody,
• miód lub cytryna wedle uznania.

Zalej zioła wodą, zaparzaj pod przykryciem 10 minut. Pij 1–2 razy dziennie, by poprawić odporność i dodać energii.

3. Masło ziołowe z kurdybankiem

Składniki:

• 100 g masła w temperaturze pokojowej,
• 1 łyżka drobno posiekanego kurdybanka,
• 1 ząbek czosnku,
• sól morska, pieprz.

Wymieszaj wszystkie składniki. Podawaj do pieczywa, grillowanych warzyw lub jako dodatek do pieczonego mięsa.

Gdzie zbierać i jak suszyć bluszczyk kurdybanek?

Bluszczyk kurdybanek zbieramy od wczesnej wiosny do końca maja – wtedy jego liście są najdelikatniejsze, a substancje czynne mają największe stężenie. Najlepiej zbierać go w miejscach oddalonych od dróg i zanieczyszczeń – w ogrodzie, na leśnych polanach czy niewyeksploatowanych łąkach.

Po zebraniu najlepiej suszyć go w cieniu, w przewiewnym miejscu, rozłożonego płasko na papierze. Nie zaleca się suszenia w piekarniku – wysoka temperatura pozbawi roślinę cennych olejków eterycznych. Po wysuszeniu kurdybanek przechowujemy w szczelnym słoju, z dala od światła.

Przeciwwskazania – kto powinien uważać na bluszczyk kurdybanek?

Choć kurdybanek uchodzi za zioło o łagodnym profilu działania, nie jest pozbawiony przeciwwskazań. Ostrożność w jego stosowaniu powinny zachować:

• kobiety w ciąży i karmiące – brak wystarczających badań nad bezpieczeństwem,
• osoby z chorobami wątroby – szczególnie przy długotrwałym stosowaniu,
• dzieci poniżej 3. roku życia – ze względu na działanie olejków eterycznych.

W przypadku chorób przewlekłych lub przyjmowania leków warto skonsultować kurdybanek z lekarzem lub fitoterapeutą. Stosowany z umiarem może być bezpiecznym i wartościowym dodatkiem do codziennej diety oraz domowej apteczki.