Ataki kaszlu w nocy mogą być bardzo męczące i uciążliwe, nie tylko dla dzieci, lecz także dla dorosłych. Nocny atak kaszlu zaburza sen malucha i utrudnia ponowne zasypianie. Każdy przypadek uciążliwego kaszlu warto skonsultować z lekarzem, aby dobrać odpowiednie leczenie. Na kaszel suchy stosuje się bowiem środki przeciwkaszlowe, a na kaszel mokry środki wykrztuśne. Jakie są przyczyny kaszlu? Jak leczyć kaszel?
Przyczyny kaszlu
Ataki kaszlu w nocy mogą mieć wiele różnych przyczyn. Dosyć często kaszel w nocy spowodowany jest przez refluks żołądkowo-przełykowy. Jest to dolegliwość spowodowana niewydolnością dolnego zwieracza przełyku. Treść pokarmowa cofa się do przełyku i podrażnia ściany dróg oddechowych. Dolegliwość nasila się w pozycji leżącej, dlatego wywołuje nocne ataki kaszlu. W tym przypadku warto spać z głową wyżej od reszty ciała1.
Męczący kaszel w nocy może być również spowodowany zbyt suchym powietrzem. Prowadzi to do wysuszania śluzówki, co pobudza odruch kaszlowy. Z tego powodu warto dbać o prawidłowe nawilżenie powietrza, na przykład za pomocą specjalnych urządzeń2.
Czasami przyczyną kaszlu w nocy są także klimatyzowane pomieszczenia na przykład w hotelach. W klimatyzatorach gromadzą się bakterie, roztocza i grzyby, które w połączeniu z suchym, zimnym powietrzem mogą podrażniać drogi oddechowe3.
Ataki kaszlu w nocy a infekcje dróg oddechowych
Jeśli atakom nocnego kaszlu towarzyszą również takie objawy jak gorączka, katar, zmęczenie czy różne bóle, może to sugerować współistniejącą infekcję4. Ataki kaszlu w nocy z odkrztuszaniem gęstej wydzieliny mogą z kolei oznaczać infekcję oskrzeli, na przykład ostre zapalenie oskrzeli. Napadowy, suchy kaszel w nocy może być również objawem krztuśca, a także zapalenia krtani i tchawicy. Dla zapalenia krtani charakterystyczny jest szczekający kaszel.
Alergia i choroby płuc a ataki kaszlu w nocy
Ostry kaszel w nocy często może być przyczyną chorób płuc, a także alergii. Jeśli kaszel nie ustępuje po dłuższym czasie, warto udać się do lekarza, aby znaleźć przyczynę. Jedną z chorób, której objawem są ataki kaszlu w nocy jest astma oskrzelowa5. Kaszel zwykle jest wtedy suchy i może przebiegać z dusznościami lub bez. Inne choroby to przewlekła obturacyjna choroba płuc, a także przewlekłe zapalenie oskrzeli.
Kaszel alergiczny jest bardzo powszechnym objawem. Towarzyszą mu także drapanie w gardle czy katar. Najczęstsze alergeny to roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt domowych oraz pierze. W większości przypadków pomaga wyeliminowanie lub ograniczenie ekspozycji na alergen. Czasami konieczne może być stosowanie leków antyhistaminowych.
Dlaczego kaszel nasila się w nocy?
Nocne ataki kaszlu u dziecka zazwyczaj są skutkiem zbyt suchego powietrza w pomieszczeniach3. Właśnie dlatego nasilają się w nocy, kiedy nie nawadniamy organizmu. Pozycja leżąca także może sprzyjać atakom kaszlu, ponieważ wydzielina w płucach się gromadzi, a organizm próbuje oczyścić drogi oddechowe.
Czasami kaszel nasilający się w nocy może być pierwszym symptomem niewydolności serca lub zwężenia zastawki dwudzielnej. Jest to spowodowane zastojem krwi w krążeniu płucnym.
Domowe sposoby na kaszel
Domowe sposoby na męczący kaszel w nocy obejmują inhalacje, nawilżanie powietrza, nawadnianie organizmu oraz syrop z cebuli i miód6. Suchość gardła nasila odruch kaszlowy. Miód nawilża drogi oddechowe, ułatwiając odkrztuszanie, a także działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Jest on bezpiecznym sposobem na kaszel. Należy pamiętać jednak, aby nie podawać miodu niemowlętom7.
Czasami stosuje się również syrop z pędów sosny8, który łagodzi kaszel i ból, a także napary z tymianku9 lub kleik z siemienia lnianego. Oprócz domowych sposobów warto również stosować preparaty na kaszel, takie jak Deflegmin. Leki na kaszel suchy mają działanie przeciwkaszlowe, z kolei na kaszel mokry stosuje się leki mukolityczne, które rozrzedzają wydzielinę gromadzącą się w drogach oddechowych i ułatwiają jej wykrztuszanie.
Bibliografia:
1. Chang A.B., Lasserson T.J., Gaffney J., Connor F.L., Garske L.A. Gastro-oesophageal reflux treatment for prolonged non-specific cough in children and adults. Cochrane Database Syst Rev. 2011;2011(1):CD004823
2. Simoni M., Annesi-Maesano I., Sigsgaard T., et al. School air quality related to dry cough, rhinitis and nasal patency in children. Eur Respir J. 2010;35(4):742-749
3. Matsumoto H., Tabuena R.P., Niimi A., et al. Cough triggers and their pathophysiology in patients with prolonged or chronic cough. Allergol Int. 2012;61(1):123-132.
4. Mahashur A., Chronic dry cough: Diagnostic and management approaches. Lung India. 2015;32(1):44-49
5. Lougheed M.D., Turcotte S.E. & Fisher T., Cough Variant Asthma: Lessons Learned from Deep Inspirations. Lung 190, 17–22 (2012)
6. Bartak M., Lange A., Słońska-Zielonka A., Cymerys-Bulenda J., Homemade onion syrup. Why is it a great common cold remedy? W: Nauki przyrodnicze – flora i ochrona środowiska. Nyćkowiak Jędrzej, Leśny Jacek (eds.). Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce, 2020, Poznań, Młodzi Naukowcy, 143 p., ISBN 978-83-66392-59-5
7. Oduwole O., Udoh E.E., Oyo‐Ita A., Meremikwu M.M., Honey for acute cough in children. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 4. Art. No.: CD007094
8. Sultana S., Khan A., Safhi M.M., Alhazmi H.A., Cough Suppressant Herbal Drugs: A Review. 2016
9. Kemmerich B., Eberhardt R., Stammer H., Efficacy and tolerability of a fluid extract combination of thyme herb and ivy leaves and matched placebo in adults suffering from acute bronchitis with productive cough. A prospective, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Arzneimittelforschung. 2006;56(9):652-660
10. Charakterystyka produktu leczniczego Deflegmin [dostęp 02.12.2021]